TikTok fabrikadan işçi mi çalıyor?

Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı İbrahim Burkay, basın mensuplarını Türkiye'nin uzay ve havacılık temalı ilk interaktif eğitim merkezi olan Gökmen Uzay Havacılık Eğitim Merkezi’nde (GUHEM) ağırladı.

Bu vesileyle GUHEM’i gezme fırsatı da bulduk. Ama o başka bir yazının konusu olduğu için şimdilik anlatmayacağım.

İftar sonrası bir sunum gerçekleştiren İbrahim Burkay, yaklaşım 1 saat boyunca, Bursa’nın sanayi de nasıl daha fazla işlevsel hale geleceğini anlattı.

En dikkat çekici sözlerinden biri, “Bursa’da yeni şeritler açarak trafiğini çözemeyiz” oldu.

Teşekkür ederim Sayın Başkan… Zaman zaman gündeme getirdiğim bu sıkıntıyı bir kez de sizin ağzınızdan duymak çok güzel.

Güvenlik şeritlerini kaldırıp, o yolu 3 şeride çıkarmak, trafiği rahatlatmaktan çok karmaşaya sokar diye binlerce kez söylemişizdir… Tabi başka etmenler de var ama asıl sorun, sanayilerin şehrin içerisinde kalmış olması ve her sektörün aynı noktada toplanmış olması diyebiliriz.

Tabi Başkan Burkay’ın buna yönelik çözümü… Sanayi bölgelerinin tek bir noktada toplanması ve bu bölgenin, hem otoyola, hem demir yoluna, hem de denize yakın olmasını öneriyor.

Böyle söyleyince benim aklıma Gemlik, Osmangazi ve Mudanya üçgeni geliyor ama… Şu anda tam olarak nereyi kast ettiğini bilmiyorum.

Başkan Burkay, yaptığı sunumda adeta Bursa’nın her türlü haritasını çıkarmıştı… Nüfus, demogojik yapı, alınan göç, çalışan sayısı, sanayi bölgelerinin Bursa’da kapladığı alan, her şey vardı.

Ve sunumun sonuna doğru yaklaştığında, can alıcı cümleleri kurdu.

“Bursa’da işsizlik yok. Çalışmak istemeyen bir nesil var” dedi.

Aklıma mıh gibi kazıdım bu cümleyi?

Nasıl olur da işsizlik yok denebilir, nasıl olur da çalışmak istemeyen bir nesil var denebilir?

****

Benim çocukluk arkadaşlarımın çoğu, Mudanya Yazaki’de çalışıyor.

Hepsinin neler yaşadığına birebir şahidim.

Pandemi döneminde önce kısa çalışma ödeneği aldılar. Fabrikalar açıldıktan sonra, üretim olmadığı için, yıllık izin kullandırmaya başladılar. Yıllık izinler bittikten sonra bu sefer gelecek yılların yani ‘hak etmedikleri’ yıllık izinleri zorla kullandırmaya ve işçiyi borçlandırmaya başladılar. Ardından, ücretsiz izinler başladı. Ardından da işten çıkarmalar başladı.

Bu sadece bana yakın olan Mudanya Yazaki’de olanlar.

Yazaki, otomobil kablosu üreten bir firma…

Otomobil koltuğu üreten bir başka fabrikada ise; yine aynı şeyler gerçekleşti. Önce kısa çalışma ödeneği verildi, işçiler evde oturtuldu, sonra haftanın sadece 3 günü çalıştırıldılar… Sonra yıllık izinler verilmeye başlandı… Biriken yıllık izinler haricinde bir de gelecek yılların yıllık izinleri verildi. Sonra da işten çıkarmalar başladı. İşten çıkarmaların sıralaması ise şöyle oldu… Önce emekli ama hala çalışanlar işten çıkarıldı, sonra emekliliğe hak kazanmış olan ama yaşın dolmasını bekleyenler, ardından da 40 yaş üstü herkes işten çıkarıldı.

****

Türkiye’de emekli olma yaşı 65…

40 ila 45 yaşındaki adam işten çıkarılıyor.

Fabrikaların zorlayıcı koşulları insanları yıpratır…

Düşünün ki 25 yaşında girdiğiniz fabrikadan 45 yaşında çıktınız. Tam 20 yıl çalışmışsınız, devlet, “Sen daha gençsin, erkenden emekli yapamam seni” diyor…

İşverenler de “Sen çok yaşlısın, bu saatten sonra sana iş versem de verim alamam” diyor…

Bu işçiler ne yapacak?

****

GUHEM’deki iftara geri dönecek olursak, yukarıda saydığım nedenlerden dolayı, sabırla beklediğim soru cevap kısmına artık geçilmişti…

Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı İbrahim Burkay’ın gözlerinin içine bakarak sorumu sordum!..

“Sunumunuzun sonunda ‘işsizlik yok’ diyerek net bir ifade kullandınız, fakat benim arkadaşlarım pandemi dönemi boyunca tek tek işsiz kaldı. Akrabalarım işsiz kaldı. Özellikle 40 yaş üzerindekiler işten çıkarılıyorlar. Ne kadar kişi işsiz kaldı?”

Burada özellikle vurguladığım nokta 40 yaş üzerindekilerin işsiz kalmış olması…

****

Cevap aldık ama…

“Ben işsizlik olmadığında halen daha iddialıyım. Sebebi de şu, biz her sene İŞ-KUR’dan rapor alıyoruz. Geçmiş yıllarda nasılsa şimdi de aynı. Ekstrem bir durum yok. Fabrikalarda binlerce kişi çalışıyor. Memnun olmadıkları var. Onlarla ayrılık yaşanıyor, yerine yenilerini alıyorlar. Özel bir durum olabilir.

BUTGEM’de geçen yıl 4 bin 600 lira maaş garantili ortaokul ve lise mezunu olanlara bir program açıldı. Bin 400 kişi müracaat etti. 850 kişi o hafta başı eğitime geldi, finalde ise 55 kişi mezun oldu.”

Ortaokul ve lise mezunu kişilerin eğitim hayatlarında problem olabileceğini hiç düşünmüş olabilirler mi acaba?

Mudanya Halk Eğitim Merkezi’nde verdiğim diksiyon dersin 48 kişi başvuru yapıyor, ilk hafta 25-30 kişi geliyor, daha sonra bu sayı düşmeye başlıyor. Kursu bırakanlar genelde ortaokul veya lise mezunları… Sanırım okuldan erken uzaklaşanlar, eğitimden de erken uzaklaşıyor. Bu kendini geliştirecek bir kurs olsa dahi… Fakat Başkan İbrahim Burkay’ın düşünceleri daha farklı…

Sosyal devlet vurgusu yaparak insanların çalışmadan para kazanmak istediklerini, bu nedenle de fabrikalardaki işlerin kendilerine zor geldiğini düşünüyor.

Fabrikaların üretmek istediğini fakat, çalıştırmak için adam bulamadıklarını söylüyor. İşsizlik fonundan verilen ücrete güvenen insanların işi bıraktıklarını anlatarak, “Maalesef insanlar artık Tik Tok videosu çekip, tıklanarak para kazanma hayalinde!” diyor.

****

Burada bir TikTok vurgusu yaparak yazımı bitireyim…

Herhangi bir eğitim olmasına gerek yok, herhangi bir birikim veya vasıf olmasına da gerek yok, kameranın karşısında 10 saniye göbek atarak fenomen olanlar, bugün bir işçinin aldığı maaşı 2’ye 3’e katlayabiliyor.

Öte yandan kimse, fabrikada işçi olmak için de hayal kurmaz ama…

****

Son Söz!

Meraklı gözlerle GUHEM’i ziyaret edişimiz ve iftar sofrasından sonra yaklaşık 1 saat sabırla BTSO Başkanı İbrahim Burkay’ın sunumunu dinlememiz ve birebir soru sorabilmemiz gerçekten çok güzeldi… Fakat, onlarca gazeteci, aklındaki sorularla belki de o toplantıdan ayrıldı.

Bunlardan biri de YeniDönem Gazetesi’nin Yazıişleri Müdürü Ali Şahin… Soru sormak için sırasını bekleyen Şahin’in, elinden mikrofon alınarak büyük bir saygısızlık yapıldı.

Bizler de müdürümüze yapılan saygısızlık sonrası toplantıyı terk ederek tavrımızı gösterdik.

Bu yazı 25.04.2022 Tarihinde YeniDönem Gazetesi'nde yayınlanmıştır.